Dla każdego silnika optymalna temperatura pracy waha się w przedziale od 90 do 100 stopni Celsjusza. W tym zakresie ma najlepsze smarowanie olejem, najmniejsze zużycie paliwa i wydziela najmniej zanieczyszczeń przy spalaniu. Koparki i inne maszyny budowlane nie odbiegają w tym od normy. A żeby utrzymać temperaturę tych ogromnych silników, potrzebny jest cały system, czyli układ chłodzenia.

Chłodziwem jest płyn chłodzący. Najczęściej kupujemy go w gotowej postaci, czasami jest to koncentrat, który rozrabiamy w stosunku 1 do 1 najlepiej z woda destylowaną. Nie wlewamy samego koncentratu, ponieważ dopiero zmieszany z woda ma właściwości przeciw zamarzaniu do około- 30 stopni Celsjusza. Nigdy układu nie zalewamy samą wodą, ponieważ zawiera dużą ilość kamienia i osadu, który zatyka kanały w chłodnicy i osadza się w bloku silnika, głowicy i na pompie wody.
Układ chłodzenia dzielimy na mały obieg i duży obieg.
- Mały obieg to płyn krążący w silniku plus nagrzewnica w kabinie operatora.
- Duży jest powiększony o chłodnice i termostat.

Działanie i awarie termostatu w koparkach.

Elementem odpowiadającym za płynne przełączanie się jednego układu na drugi jest termostat, który otwiera się, kiedy temperatura przekracza ok. 93 st. Celsjusza. Przepuszczając tym samym płyn chłodniczy do chłodnicy, gdzie schładza się nawet o 20 st. Kiedy temperatura osiąga już odpowiednią temperaturę, termostat z powrotem się zamyka. Jeśli dojdzie do awarii termostatu, pozostanie on ciągle w pozycji otwartej lub zamkniętej. Kiedy będzie cały czas przepuszczał płyn do chłodnicy, silnik pozostanie niedogrzany. Co spowoduje większe spalanie i wydzielanie szkodliwych substancji. Gorzej, jeśli zatnie się w pozycji zamkniętej, może wtedy dojść do przegrzania silnika i jego uszkodzeniu, np. uszkodzi uszczelkę pod głowicą. Może wtedy również dojść do całkowitego zatarcia. W zasadzie termostat powinno się wymieniać co około trzy lata lub 3000 mth. czyli dokładnie tyle, co płyn chłodniczy.

Pompa wody w układzie chłodzenia koparko-ładowarek.
Innym bardzo ważnym elementem chłodzenia jest pompa wody. Wymusza ona obieg płynu z bloku silnika na chłodnice, gdzie się schładza obiegiem powietrza wspomaganym dodatkowo przez wentylator. Następnie wraca do silnika. Pompa napędzana jest przez silnik za pomocą koła zębatego bezpośrednio z rozrządu lub za pomocą paska. Jednym z częstych powodów usterek pompy jest źle ustawiony lub zużyty pasek klinowy. Prowadzi to do zatarcia łożysk oraz wycieków. Pompę wody w układzie chłodzenia należy wymieniać zawsze, wtedy gdy wymieniamy pasek rozrządu.

Zbiornik wyrównawczy płynu chłodniczego.

Płyn chłodniczy wraz ze wzrostem temperatura powiększa swoją objętość. A wiadomo, że chłodnica wraz z układem, musi być zalany do pełna. Nie mogą powstać tzw. banki powietrza, których pompa powietrza nie przepchnie. Dlatego jak sama nazwa wskazuje, zbiornik wyrównuje poziom płynu w układzie. Jeśli płyn osiągnie zbyt wysoką temperaturę, wówczas nadmiar jest wyrzucany z układu poprzez specjalny korek ciśnieniowy. Ciśnienie w zbiorniku wynosi około jednej atmosfery i zaznaczony jest żółtym korkiem.

UWAGA !
Jeśli zauważymy, że coś dzieje się z temperaturą silnika, to nigdy nie odkręcamy korka na pracującym albo gorącym silniku. Po zgaszeniu silnika musimy odczekać, aż dobrze ostygnie i wtedy powoli możemy odkręcać korek, zachowując szczególną ostrożność. Wtedy też możemy dolać płynu do zbiornika wyrównawczego. Robienie tego na ciepłym silniku może powodować wyrzut gorącego płynu, co może powodować poważne poparzenia.